- Thập Thiện Nghiệp
- HT. Thích Thiện Hoa
- (Trích từ Phật Học Phổ Thông)
A. MỞ ĐỀ
Thập Thiện Nghiệp là cội gốc của tất cả pháp lành thế gian và
xuấ thế gian
Trong hai bài "Nhân quả" và "Luân hồi" mà chúng ta đã học,
chúng ta đã thấy một cách tường tận rõ ràng: hễ chúng ta gieo nhân gì thì chúng
ta gặt quả ấy hoặc ngay trong đời hiện tại, hoặc trong những đời sau. Nhân nhỏ
thì qủa nhỏ, nhân lớn thì quả lớn.
Nếu muốn được quả làm người thì phải gieo nhân làm người. Nhân
làm người là sự chuyên giữ năm giới (không sát sanh, không trộm cắp, không tà
dâm, không nói dối và không uống rượu). Với nhân nầy, ta được cái quả trong hiện
tại là mọi người từ trong gia đình quyến thuộc cho đến ngoài xã hội, đều thương
yêu quí trọng. Nhưng nếu chúng ta muốn tiến xa hưon một bực nữa, chúng ta gắng
tu Thập Thiện Nghiệp, chúng ta sẽ hưởng được cuộc sống an lạc trong hiện tại và
đời sau, chúng ta sẽ sanh lên sáu từng Trời cõi Dục, hưởng cảnh vui thú, an
nhàn.
Nếu chúng ta muốn vượt khỏi ba cõi thế gian, để chứng quả tam
thăng (Thanh Văn, Duyên Giác và Bồ Tát), ta phải tu nhân Tứ Đế, Thập Nhị Nhân
Duyên và Lục Độ. Tuy thế, muốn thực hiện được các môn tu nầy, không thể bỏ qua
được môn tu Thập Thiện Nghiệp. Thập Thiện Nghiệp như là nấc thang quan trọng cần
phải vượt qua, nếu muốn trèo lên cao nữa. Nó như là cơ sở căn bản, hạ tầng vững
chắc nhất, để xây dựng lau đài cao lớn lên trên. Vì lẽ đó, người ta nói Thập
Thiện Nghiệp là cội gốc của tất cả các pháp lành thế gian và xuất thế
gian.
B. CHÁNH ĐỀ
I. ĐỊNH NGHĨA
"Thập Thiện Nghiệp" là 10 nghiệp lành.
"Nghiệp" là gì? "Nghiệp" là tiếng người Trung Hoa dịch từ chữ
Phạn Karma mà ra. Nó có nghĩa là tạo ác, hành động. Nghiệp có thể chia ra ba
tánh cách: lành, dữ, hoặc không lành không dữ (vô ký). Lành, theo đạo Phật,
nghĩa là có lợi ích cho chúng sinh trong hiện tại cũng như trong tương lai. Dữ,
nghĩa là có hại cho chúng sinh trong hiện tại cũng như trong tương lai.
II. CHỖ PHÁT KHỞI MƯỜI NGHIỆP DỮ VÀ
NGHIỆP LÀNH
Nghiệp thì nhiều, không thể kẻ xiết được. Nhưng tựu trung,
người có thể phân ra mười loại nghiệp lành và mười loại nghiệp dữ. Những loại
nghiệp nầy do ba chỗ phát khởi sau đây: Thân (việc làm), Khẩu (lời nói), Ý (ý
nghĩ).
1. Những nghiệp dữ
Những nghiệp dữ chia ra như sau:
a) Những nghiệp dữ về Thân có ba là:
Sát sanh, trộm cắp,
dâm dật.
b) Những nghiệp dữ về Khẩu có bốn là:
Nói dối, nói thêu
dệt, nói lưỡi hai chiều, nói lời hung ác.
c) Những nghiệp dữ về Ý có ba là:
Tham lam, giận hờn, si
mê.
Cộng tất cả Thân, Khẩu, Ý thì có mười nghiệp dữ.
2. Những nghiệp
lành
Nếu con người làm ngược lại với 10 nghiệp dữ trên đây thì sẽ có
được 10 nghiệp lành. Mười nghiệp lành chia ra như sau:
a) Về Thân có ba:
Không sát sanh, không trộm cắp, không dâm
dật.
b) Về Khẩu có bốn:
Không nói dối, không nói thêu dệt, không
nói lưỡi hai chiều, không nói lời hung ác.
c)Về Ý có ba:
Không tham lam, không giận hờn, không si
mê.
III. Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ CỦA MƯỜI NGHIỆP
LÀNH
1. Không sát sinh
Không có sự vui mừng nào hơn sự vui mừng khỏi bị giết. Cũng
chẳng có ân huệ nào hơn ân huệ không hại mạng.
Khi một con chim sặp bị cắt cổ nhổ lông, một con cá sặp bị chặt
kỳ, đánh vẩy, thế mà được thả ra, thì hãy tưởng tượng nỗi vui sướng của chúng,
lớn lao là bao nhiêu ! Chim sẽ nhảy nhót, tung bay, kêu hót giữa khoảng trời
rộng; cá sẽ vùng vẫy, bơi lội, giữa khoảng nước sâu. Thế mới rõ, thoát nạn giết
hại, chúng sanh nào lại không khấp khởi vui mừng? Cho nên, không sát sanh mà lại
phóng sanh là nghiệp lành đứng đầu trong Thập Thiện Nghiệp.
Không sát sanh cũng như không ăn thịt chúng sanh thì khỏi phạm
hai tội lớn sau đây:
a) Giết hại các bực vị lai Phật. Vì Phật nói:
"Tất cả chúng
sinh đều là chư Phật vị lai"
b) Giết lộn bà con nhiều đời, ăn lầm bà con nhiều
kiếp.
Trong kinh Bồ Tát giới có nói: "Tất cả lục đạo chúng sinh đều
là họ hàng ta, cha mẹ ta đã chết đi rồi sanh lại trong nhiều đời nhiều
kiếp".
Người hằng ngày không sát sanh thì trong đời sống hiện tại sẽ
mở rộng thêm lòng từ bi, là một nhân chánh để tu hành thành Phật, và được mười
pháp lành, như kinh Thập Thiện Nghiệp đạo đã nói, dưới đây:
- a) Tất cả chúng sinh đều kính mến
- b) Lòng từ bi mở rộng đối với tất cả chúng sinh
- c) Trừ sạch thói quen giận hờn
- d) Thân thể thường được khỏe mạnh
- đ) Tuổi thọ được lâu dài
- e) Thường được Thiên thần hộ trợ
- ê) Ngủ ngon giấc và không chiêm bao giữ
- g) Trừ hết các mối oán thù
- h) Khỏi bị đọa vào ba đường ác.
- i) Sau khi chết, được sanh lên cõi Trời.
2. Không trộm cướp
Không trộm cắp là không lấy những vật gì không thuộc quyền sở
hữu của mình, và người ta không cho mình.
Quyền tư hữu là một quyền quan trọng. Đã đành, mạng sống là quý
trọng, nhưng nếu có mạng sống mà không có đủ vật thực, áo quần, nhà cửa, những
thứ cần thiết để cung cấp cho thân mạng, thì người không thể sống được. Vì thế,
mọi người đều thấy mình cần phải nỗ lực làm viẹc, để có tài sản đủ bảo đảm cho
đời sống hiện tại và tương lai của mình và con cháu. Người đời quý trọng tài sản
là vì thế. Nếu vì một lý do, bất chính, người ta bị tướt đoạt mất tài sản, thì
người ta cũng đau khổ, buồn phiền như chính mình bị mất một phần sanh mạng. Tiền
của là huyết mạch, cho nên khi bị trộm cắp hết của cải, nhièu người đã thất
vọng, buồn phiền đến sinh đau ốm, có khi đến quyên sinh. Như vậy, ai nỡ lòng nào
trộm cắp cho đành !
Vả lại, theo lẽ công bình, mình không muốn ai lấy của mình, thì
mình đừng lấy của ai. Việc gì mình không muốn người làm đau khổ cho mình, thì
mình cũng đừng làm đau khổ cho người. Xã hội chỉ tồn tại được, khi mọi người đều
tôn trọng lẽ công bằng.
Vả lại, của phinghĩa, thường vào cửa trước ra ngõ sau, tiêu hao
mau lẹ như nước xoi, cát chảy, rốt cuộc, tay trắng cũng lại hoàn tay trắng, mà
còn lại bị người đời khinh khi, phỉ nhổ, xấu hổ cho mình và con cháu về sau.
Trái lại, người không trộm cắp, bao giờ lòng dạ cũng được thảnh
thơi, không sợ luật pháp truy tầm, chẳng lo ai thù oán. Một xã hội không có trộm
cắp, thì nhà nhà khỏi đóng cửa, của đánh rơi không mất, cảnh tượng giành giựt
không diễn ra, xã hội được thái bình an lạc:
Nếu không gian tham trộm cắp, mà lại làm hạnh bố thí thì theo
kinh Thập Thiện Nghiệp, được những pháp lành như sau:
a) Tiền của có dư không bị nạn giặc giả cướp mất, chánh quyền
tịch thâu, không bị nạn lụt trôi, lửa cháy và con cái phá tán.
b) Được nhiều người tin cậy
c) Không bị lừa dối, gạt gẫm.
d) Xa gần đều khen ngợi lòng ngay thẳng của mình
đ) Lòng được an ổn, không lo sợ vì sự tổn hại gì cả
e) Khi chết rồi được sanh lên cõi Trời
3. Không tà dục
Dâm dật là cái nhân sanh tử luân hồi. Nó là ma chướng làm ngăn
trở bước đường tu giải thoát. Bởi vậy, người xuất gia muốn chứng quả, thành đạo,
phải đoạn trừ dâm dật ở thân cũng như ở tâm. Kinh Lăng Nghiêm nói: "Lòng dâm
không trừ, thì không thể ra khỏi trần lao".
Còn người tại gia, Phật chỉ ngăn tà dâm, nghĩa là vợ chồng có
cưới hỏi chánh thức mới được ăn ở, nhưng phải có tiết độ, không lang chạ, ngoại
tình.
Trong gia đình, chồng không tà dâm, vợ không lang chạ, thì cuộc
sống chung được đầm ấm, an vui. Do đó, gia đình được hạnh phúc, sự làm ăn tấn
phát, sự nghiệp vững bền, bà con đôi bên vui vẻ, dòng họ hai phí thơm lây, xóm
giềng vừa lòng, làng nước quí chuộng.
Kinh Thập Thiện Nghiệp đạo nói: Không tà dục và giữ được tịnh
hạnh sẽ được bốn điều lợi:
a) Sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) đều được vẹn toàn
b) Đoạn trừ hết những sự phiền não, quấy nhiễu.
c)Không ai dám xâm phạm vợ chồng con cái
d) Được tiếng tốt, người đời khen ngợi
4. Không nói dối
Không nói dối là nghĩ thế nào nói thế ấy, trong lòng và lời nói
không trái nhau, việc phải thì nói phải, việc quấy thì nói quấy, việc có thì nói
có, chuyện không thì nói không.
Có người cho rằng nói dối để lừa phỉnh chơi, thì không hại gì.
Thật ra, sự nói dối ấy vẫn có hại, vì nó làm cho ta quan với thói xấu ấy, và làm
cho người chung quanh không tin ở lời nói của ta nữa, dù đôi khi ta nói
thật.
Nói dối vì sợ hãi, khiếp nhược, lại càng nên tránh, vì nó làm
cho ta quen tánh che giấu tội lỗi, và không chịu sửa chữa.
Nói dối để thu lợi hay khoe khoang, lại càng nặng tội. Nhà buôn
nói dối rất dễ ế hàng; và nhất là kẻ học Đạo, nếu nói dối rằng mình đã chứng quả
Thánh, hay đắc đạo để cho người kính phục, sùng bái mình, thì sẽ mắc tội đại
vọng ngữ, bị đọa vào ba đường ác.
Nói dối, chỉ trong trường hợp để cứu khổ độ nguy cho người và
vật mới không phạm tội.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không nói dối mà lại nói
lời ngay thật, thì được những điều lợi ích như sau:
a) Miệng thường thơm sạch
b) Thế gian và nhânm, thiên đều kính yêu
c) Lời nói không lầm lộn và vui vẻ
d) Trí tuệ thù thắng, không ai hơn
đ) Được hưởng lạc thú như ý nghuyện và ba nghiệp đều
sạch.
5. Không nói thêu
dệt
Không nói thuê dệt, nghĩa là không trau chuốt lời nói, không
thuê hoa, dệt gấm, không ngọt ngào đường mật, để lung lạc lòng dạ của người, để
quyến rũ làm những điều sái quấy. Những kẻ nói lời thuê dệt là những kẻ có lòng
dạ bất chính, lợi dụng lòng dễ tin của người để trục lợi. Những người nầy thường
bị người đời chê cười, khinh rẻ và tránh xa, để khỏi bị tổn hại tài sản, danh
giá và tánh mạng nữa.
Theo kinh Tập Thiện Nghiệp đạo, người không nói lời thuê dệt sẽ
được ba điều lợi ích:
a) Được người trí thức yêu mến.
b) Hay đáp được những câu hỏi khó khăn.
c) Được làm người có uy đức, cao quý trong cõi nhân
thiên.
6. Không nói lưỡi hai
chiều
Không nói lưỡi hai chiều, hay nói hai lưỡi, nghĩa là không đến
bên nầy nói xấu bên kia, không đến bên kia nói xấu bên này; không đem chuyện
người nầy ra dèm pha, mà cũng không khuê chuyện người nọ ra nhạo báng; không làm
cho đôi bên san hận đấu tranh, cũng không đứng trung gian gây ác cảm cho hai
đàng thù oán. Tóm lại, người không nói hai lưỡi là người không có ác tâm, không
dùng lời trái ngược để làm cho những kẻ thân thành thù, gần thành xa.
Người không nói hai lưỡi, không khi nào có chuyện lôi thôi với
bà con, và cũng không có việc phiền muộn với hàng xóm, nên được thân bằng quyến
thuộc, kẻ xa người gần kính mến. Người không nói hai lưỡi mà còn nói những lời
êm ái hòa thuận, làm cho bạn bè thêm kính trọng nhau, bà con thêm tin yêu nhau,
khiến cho ai ai cũng vui vẻ bằng lòng nhau. Những người ấy đi đến đâu cũng được
tiếp đãi tử tế, gặp việc gì khó cũng dàn xếp được dẽ dàng.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không nói hai lưỡi, sẽ
được những điều lợi ích sau đây:
a) Bà con, dòng họ được luôn luôn sum họp
b) Tình bằng hữu của thiện tri thức được vững bền bất hoại
c) Đức tin bất hoại
d) Pháp hạnh bất hoại
7. Không nói lời hung
ác
Không nói hung ác là không nói những lời hung dữ ác độc, cộc
cằn, thô tục làm cho người nghe khó chịu; không mắng nhiếc làm cho người nghe hổ
thẹn, tủi đau v.v...
Người không nói lời hung ác, chẳng hề bươi móc việc không hay
của ai, mà trái lại, ưa bày những điều tốt đẹp của kẻ khác. Lời lẽ của họ thốt
ra dịu dàng, thanh nhã, hiền hậu, toàn là lời đạo đức, từ bi, lợi lạc cho tất cả
chúng sinh, ai nghe cũng hân hoan, kính trọng.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không nói lời hung ác mà
lại nói lời ôn hòa, được những công đức như sau:
a) Nói lời nào cũng khôn khéo đúng lý và lợi ích
b) Nói điều gì, ai cũng nghe theo và tin cậy
c) Nói ra lời nào cũng không ai chỉ trích mà còn được mến
yêu.
8. Không tham muốn
Ở đời, có 5 món dục lạck, mà người ta thường tham muốn nhất là:
tiền của, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ. Ngũ trần dục lạc ấy, thật ra,
vui ít mà khổ nhiều. Như tham tiền của phải đày đọa thân sống, đôi khi còn dùng
những phương tiện bất chính, để thâu tóm về mình, và khi mất thì lại vô cùng đau
khổ. Tham sắc thì tồn tiền nhiều, lại mất sức khỏe và hao tổn tinh thần; nhiều
khi lại tìm những mưu chước tồi tệ để thỏa lòng ước muốn; nếu không được, lại
đam ra ghen tương, thù hận, giết chóc. Tham danh vọng, quyền tước thì phải vào
lòn ra cúi, lao tâm khổ trí, mất ăn bỏ ngủ, đôi khi lại còn làm trò cười cho
người chung quanh. Tham ăn uống cao lương mỹ vị, thì bị nhiều bịnh khó trị, thân
thể mệt nhọc, mạng sống không thọ. Tham nghủ nghỉ, ngủ sớm dậy trưa, thì trí
napõ hóa đần độn, tối tăm.
Ngũ dục lạc chính là những nguyên nhân chính ràng buộc kiếp
người vào vòng sanh tử, Luân hồi, sa đọa.
Người không tham muốn những thứ ấy, là người biết tu hành Thiểu
Dục và Tri Túc. Thiểu Dục là muốn ít; Tri Túc là biết đủ. Người Thiểu Dục, Tri
Túc thì có một đời sống giản dik, thanh cao và an toàn.
Xã hội nếu chỉ gồm những hạng người ấy, thì những thảm trạng:
kẻ mạnh hiếp người yếu, kẻ giàu đàn áp người nghèo, người nghèoi oán hận kẻ
giàu, không còn tiếp diễn, và cõi đời cũng được sống trong cảnh thanh bình an
lạc.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không tham muốn thì được
thành tựu những điều tốt đẹp sau đây:
a) Ba nghiệp (thân, khẩu, ý) được tự tại, vì nhân các căn đều
đầy đủ
b) Của cải không mất mát, hay bị cướp giựt
c) Phúc đức tự tại
d) Những sự tốt đẹp sẽ đến với mình, mặc dù mình không mong
ước.
9. Không giận hờn
Không giận hờn là vẫn giữ sự bình tĩnh, điềm đạm, nhu hòa trước
những cảnh trái ý nghịch lòng.
Giận hờn là một tánh xấu rất tai hại, nó như một ngọn lửa dữ,
đót cháy cả mình lẫn người chung quanh. Kinh Phật có câu:
"Một niệm giận hờn nổi lên, thì trăm, nghìn cửa nghiệp chướng đều mở. Lửa tức giận một phen phát ra, liền đốt tất cả rừng công đức".
Khổng giáo cũng có nói:
"Dằn tâm giận xuống một lúc thì khỏi lo sợ cảm trăm ngày. Nên chi việc đáng nhịn thì nhị, chuyện đáng răn thì răn. Nếu chẳng nhịn chẳng răn, thì việc nhỏ hóa ra to. Baonhiêu điều phiền não, đều do chảng nhìn mà ra".
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người nào không giận tức, thì
được tám món tâm pháp, vui mừng như sau:
- a) Không tâm khổ não
- b) Không tâm giận hờn
- c) Không tâm tranh giành
- d) tâm nhu hòa ngay thẳng
- đ) tâm từ bi như Phật
- e) Thường làm lợi ích yên ổn cho các chúng sanh
- ê) Thân tướng trang nghiêm, chúng sinh đều tôn kính
- g) Có đức nhẫn nhục, được mau sanh lên cõi Phạm Thiên.
10. Không si mê
Không si mê là biết phán đoán rành rẽ, nhận định rõ ràng, đúng
đắn, không cố chấp theo sự hiểu biết riêng của mình, không tin những thuyết
không hợp chơn lý, nhất là không mê tín dị đoan.
Người không si mê, tức là người có trí huệ, giản trạch, tin có
nhân quả luân hồi, nên không tạo tội mà cứ làm phước, thường tu hạnh Bát nhã, dứ
trừ vô minh, để tiến mãi trên con đường giải thoát.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, người không si mê, thì thành
tựu được 10 pháp công đức sau đây:
a) Được ý vui chơn thiện và bạn chơn thiện
b) Tin sâu nhân quả, thà bỏ thân mạng chớ không làm ác.
c)Chỉ quy y Phật, chứ không quy y thiên thần và ngoại đạo
d)Tâm sanh ngay thẳng, chánh kiến
đ)Sanh lên cõi trời, khỏi bị đọa vào ba đường ác
e) Phúc huệ không lường, thường tăng lên mãi
ê) Dứt hẳn đường tà, chăm tu đạo chánh
g) Không lòng chấp ngã, bỏ hết ác nghiệp
h) Yên ở vào nơi chánh kiến
i) Khỏi bị nạn dữ
C. KẾT LUẬN
Mười nghiệp lành, cũng như mười nghiệp dữ, đều do thân, khẩu, ý
phát khởi ra. Nghiệp dữ ví như cỏ, nghiệp lành ví như lúa, đều mọc chung trên
một đám ruộng. Cỏ thường làm chướng ngại lúa, không cho sanh trưởng tốt tươi.
Nếu muốn lúa tốt để mãn mùa thu hoạch được nhiều, thì phải nhổ sạch cỏ. Cũng
thế, muốn được nghiệp lành, thì cần phải dứt hẳn mười nghiệp dữ.
Hàng phục mười nghiệp dữ, mỗi ngày cứ phát triển nghiệp lành
mãi, thì sẽ được bốn điều lợi ích sau nầy:
1. Cải tạo thân
tâm
Thân tâm con người thường bị nghiệp lực chi phối. Sự thực hành
mười nghiệp lành, sẽ hoán cải thân tâm con người trở thành tốt đẹp. Dụ như không
sát sanh mà lại phóng sanh, thì lòng hung ác sẽ đổi ra lòng từ bi, sự oán thù sẽ
đổi ra thành ân nghĩa.
2. Cải tạo hoàn
cảnh
Hoàn cảnh cũng như tấm gương lớn phản ảnh tất cả những cử chỉ
hành động, đời sống của mỗi người.Nếu ta cười thì tấm gương cười lại; nếu ta
khóc, tấm gương cũng khóc lại. Cũng thế, nếu ta làm các việc lành, giúp ích đồng
loại, cứu vớt chúng sanh, thì hoàn cảnh đối với ta, sẽ trở thành cảnh giới tốt
đẹp. Chẳng hạn, hki ta không giận hờn, lại tu hạnh nhẫn nhục, thì hoàn cảnh
không có sự đáu tranh giết hại, mà chỉ là sự tương thân tương ái.
3. Chánh nhân thiên
giới
Tu Thập Thiện Nghiệp là gieo nhân tốt để đời sau gặt kết quả
đẹp đẽ là sanh lên cõi Trời, hưởng phước lạc đầy đủ.
4. Căn bản Phật
quả
Mười phương ba đời, các vị hiền thánh thoát khỏi sanh tử, chứng
quả vô thường, đều lấy mười nghiệp thiện làm căn bản; vì mười nghiệp lành nầy,
có công năng ngăn ngừa các hành vi độc ác, làm cho ba nghiệp (Thân, Khẩu, Ý)
được thanh tịnh, nhờ đó, con người mới thoát ly sanh tử, chứng qủa Niết Bàn. Nếu
đem mười nghiệp lành nầy, hồi hướng cho toàn thể chúng sanh, thì sẽ được Phật
quả.
Tóm lại, tu Thập Thiện Nghiệp thì trong đời hiện tại, thân tâm
ta được cải thiện đẹp đẽ, hoàn cảnh ta sống được sáng sủa tươi vui; và tương lai
ta tránh khỏi ọa lạc chốn tam đồ, lại được hưởng phước báo cõi Nhân, Thiên và
Niết Bàn
Vậy ước mong tát cả mọi người, nên tu Thập Thiện Nghiệp để tạo
hạnh phúc cho mình và cho tất cả chúng sanh. Có như thế mới là bực trí huệ làm
theo lẽ phải. Vì một phen được thân người mà không tu để tiến hóa lên, thì khi
mất nhân thân rồi, muôn kiếp khó trở lại được.HET=NAM MO BON SU THICH CA MAU NI PHAT.( 3 LAN ).THICH NU CHAN TANH.MHDT.GIAO HOI PHAT GIAO VIETNAM TREN THE GIOI.( TINH THAT KIM LIEN.AUSTRALIA,SYDNEY.29/10/2012.)
No comments:
Post a Comment