Bà Thanh Đề là mẹ của ngài Mục Kiền Liên (cũng gọi là Mục Liên). Bà tính tình tham lam, độc ác, không tin Tam Bảo, tạo ra nhiều tội lỗi nặng nề, gây ra nhiều "nhân" xấu nên khi chết đi chịu "quả" ác, bị đày vào ác đạo, sinh làm loài ngạ quỷ, đói khát triền miên trong đại địa ngục.
Ngài Mục Liên là một trong số mười đại đệ tử của Đức Phật, tài giỏi hàng đầu về thần thông. Một ngày ngài dùng "đạo nhãn" xem trong thế gian và nhận thấy mẹ mình bị sinh vào con đường đói khổ trong chốn địa ngục thẳm sâu, chịu bao nhiêu cực hình. Ngài thương xót nên mang cơm đến dâng cho mẹ. Bởi lòng tham lam độc ác trong tiền kiếp nổi bừng lên nên khi bà mẹ đưa cơm vào miệng thì cơm hóa thành ra than hồng, bà không ăn được.
Ngài Mục Liên hết sức đau buồn, trở về bạch với Phật mọi sự tình và cầu xin Phật chỉ dạy cho phương cách cứu độ mẹ mình. Phật dạy rằng mặc dù lòng hiếu thảo của ngài vô cùng lớn lao và tuy rất giỏi về thần thông ngài cũng không thể một mình mà cứu độ được cho mẹ. Phải cần nhờ đến oai thần, đến đức lớn như biển, đến lực gia trì của chư tăng, ni trong mười phương, mới mong giải thoát được cho mẹ.
Ngài Mục Liên đã thực hiện đúng những lời Phật dạy, vào ngày RẰM tháng BẢY, ngày lễ VU LAN, thành tâm kính lễ trai tăng nên mẹ mới thoát khỏi kiếp quỷ đói và sinh về cảnh giới an lành.
Truyện MỤC LIÊN - THANH ĐỀ nhấn mạnh đến luật "nhân quả", đến lòng hiếu thảo chí thành của ngài Mục Liên và công đức trì trai, giữ giới thanh tịnh trong ba tháng an cư kiết hạ của chư tăng, ni. Tất cả cùng thành tâm chú nguyện mà tạo ra sức mạnh cảm thông và kích thích đến tâm hồn bà Thanh Đề, làm bà tự bản thân mình thức tỉnh cơn mê, xoay chuyển tâm niệm ác, hướng về nẻo thiện và do đó thoát khỏi hình phạt khổ cực nơi địa ngục. Kinh Phật dạy rằng:
"Tâm có thể tạo nghiệp,
mà tâm cũng có thể chuyển nghiệp."
Ngài Mục Liên là một tấm gương sáng chói tượng trưng cho lòng chí hiếu và báo ân. Ngài đã thực hành phép sám hối để báo ân mà cứu được mẹ thoát khỏi địa ngục.
* Ngày lễ Vu Lan trong Đạo Phật là ngày "Phật Hoan Hỷ", ngày "Tự Tứ". Tăng, ni tập trung vào sự tu niệm và thỉnh cầu những bậc trưởng thượng chỉ dạy mọi lỗi lầm để mình thành tâm sám hối nên Phật rất vui vì tinh thần phục thiện, hối cải đó.
Ngày Vu Lan cũng là ngày "Báo Hiếu", gợi lại lòng hiếu thảo của người con Phật. Nhân dịp này Phật tử nhớ lại công ơn cha mẹ sinh thành nuôi dưỡng cực khổ mà nhờ đến sức chú nguyện của chư tăng, ni để phụ lực mà độ cho cha mẹ.
Cha mẹ quá vãng dù đã qua bảy đời thì nếu có sa vào đường khổ cũng nhờ phúc đức này mà được thoát khỏi, được siêu thăng. Còn nếu cha mẹ không đi trong đường khổ thì nhờ phúc đức này mà được tăng trưởng thiện căn. Nếu cha mẹ còn sống, chưa qua đời, thời nhờ phúc đức đó mà tăng trưởng tuổi thọ và phát tâm Bồ Đề.
Ngày lễ Vu Lan cũng là ngày "Xá Tội Vong Nhân", ngày cầu siêu độ cho tiền nhân quá cố. Đó là ngày tha thứ mọi lỗi lầm. Mọi người đều ăn năn, xin cải đổi sám hối. Chư tăng, ni cầu nguyện cho các vong nhân được thoát khỏi cảnh đọa đày của ba đường ác là "địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh".
Hiếu thảo thường được hiểu là lo đầy đủ mọi thứ về vật chất cho cha mẹ. Nhưng cha mẹ sẽ qua đời một ngày nào đó. Theo Đạo Phật, chúng ta không chỉ có mặt ở một đời này mà còn có mặt ở vô số kiếp về trước và sau nữa, mất thân này sẽ
mang thân khác. Bởi vậy người con hiếu còn phải lo cho cha mẹ cả về tinh thần, làm sao thức tỉnh cha mẹ hướng về đường thiện, tin vào nhân quả tội phước, quy y tam Bảo, niệm Phật làm lành để trong đời hiện tại cha mẹ được yên vui và khi mất đi sẽ được hạnh phúc, an lành trong đời sau.
"Tâm hiếu là tâm Phật. Hạnh hiếu là hạnh Phật". Với truyền thống người Việt ta, hiếu thảo là một nền tảng đạo đức rất cần thiết, rất thiêng liêng và cao cả. Có hiếu trong gia đình thì mới có thể là một công dân tốt ngoài xã hội. Hiếu là bước đầu để xây dựng một gia đình tốt đẹp, một xã hội văn minh và tiến lên thành một quốc gia cường thịnh.
* Soạn giả đã dựa vào một số tài liệu xưa và nay mà viết lại toàn bộ truyện MỤC LIÊN - THANH ĐỀ bằng những dòng thơ "lục bát" nhẹ nhàng, trong sáng và bình dị để độc giả dễ đọc, dễ hiểu và dễ cảm nhận. Mong rằng ý nghĩa của truyện xưa này sẽ là ngọn đuốc tuệ soi sáng cho con người nương vào đó để vượt qua những con đường vô minh, hành phép sám hối mà diệt tội, hầu vượt qua biển khổ sinh tử mà ghé bờ giải thoát thơm hương.

Truyện xưa có kể lại rằng Thời kỳ Đức Phật còn đang tại trần Nơi thành Vương Xá xa xăm Có ông trưởng giả vô ngần giàu sang Nhiều vườn ruộng, lắm bạc vàng Từng bầy voi ngựa, từng đàn trâu dê Gia nhân đông đúc cận kề Ông tên Phó Tướng muôn bề tốt thay Giữ gìn đạo đức hàng ngày Thường tu Lục Độ lâu nay chẳng rời: "Một là bố thí cho người Hai là trì giới sống đời sạch trong Ba là nhẫn nhục tột cùng Bốn là tinh tấn quyết lòng theo tu Năm là thiền định công phu Sáu là trí tuệ rạng như ánh hồng." Bà Thanh Đề là vợ ông Than ôi trái lại vô cùng xấu xa Vừa tham lam lại gian tà Làm điều ác đức tính ra đủ mười. Sinh con trai được một người Tên là La Bốc tính thời dễ thương Vừa thông minh đủ mọi đường Lại thêm hiếu thảo xóm làng nổi danh.

Thời gian thấm thoắt trôi nhanh Ít lâu sau đó gia đình không vui Vì ông trưởng giả qua đời Chàng trai La Bốc tức thời cư tang Đủ ba năm, rất đàng hoàng Cho tròn chữ hiếu lòng chàng mới yên. Mãn kỳ tang chế nói trên Chàng bèn tìm mẹ và liền thưa ngay: "Các kho châu báu lâu nay Mở ra tính toán mai này rồi chia Ba phần đều đặn trọn bề Một phần dâng mẹ dùng chi hàng ngày Một phần sửa soạn tiệc chay Cúng dường Tam Bảo lòng đầy thành tâm Còn con xin giữ một phần Dùng làm vốn liếng vì cần đi xa Nơi xứ lạ, không gần nhà Kinh doanh buôn bán lo mà lập thân Tạo nên cơ nghiệp sáng ngần Thời nhà mình cũng thêm phần vẻ vang." Mẹ nghe, thuận ý cùng chàng Chàng liền sửa soạn lên đường đi buôn, Gia nhân Ích Lợi tinh khôn Thỉnh cầu xin được đi luôn theo cùng.

Khi chàng vừa mới đi xong Mẹ chàng vội triệu tập trong gia đình Gia nhân tụ họp vây quanh Bà Thanh Đề nói ý mình cho nghe: "Con ta trước lúc ra đi Dặn ta chu tất mỗi khi cúng dường Cúng trai tăng chớ coi thường Nhưng ta chẳng muốn theo đường này đâu Ta không tin ở đạo mầu Cho nên nếu có tăng nào tới đây Để mà khất thực hàng ngày Thời dùng roi gậy đánh ngay đuổi liền Thế là họ hết làm phiền Về sau không dám đến bên nhà mình, Số tiền cúng ta để dành Mua nhiều súc vật thỏa tình bấy lâu Ngỗng ngan, dê ngựa, bò trâu Heo cùng gà vịt giết mau tế thần Rồi ăn cho sướng miệng luôn Ăn xong mua nữa chẳng buồn tiếc thương Ăn hoài cho đến chán chường Tộâi gì mà phải cúng dường cho ai!" Gia nhân miễn cưỡng theo lời Chỉ lo giết chóc, xa rời các tăng.

Về phần La Bốc buôn hàng Ba năm trời đã lẹ làng êm trôi Làm ăn cần kiệm xứ người Bán buôn chịu khó nay thời giàu lên, Một ngày chàng quyết định liền Trở về thăm viếng mẹ hiền yêu thương. Mệt vì di chuyển dọc đường Tới ngoài thành phố thời chàng dừng chân Tạm ngừng cho khỏe đôi phần Sai người về trước báo thân mẫu mình, Gia nhân Ích Lợi nhiệt tình Tuân theo lệnh chủ phóng nhanh về liền. Một hầu gái thấy trước tiên Chạy vào tìm chủ báo tin bất thường Bà Thanh Đề vội phô trương Làm như mình cũng cúng dường chư tăng Nên trong nhà bày vội vàng Mang nhiều phan phướn trang hoàng êm xuôi Vừa khi Ích Lợi tới nơi Bà bèn nghiêm chỉnh cất lời hỏi ngay: "Con ta về thật mừng thay Sao chưa có mặt? Giờ này ở đâu?" Gia nhân vội vã trình mau: "Thưa bà công tử chưa vào tới đây Hãy còn ở tận phía Tây Ngoài thành Vương Xá vài ngày nữa thôi." Bà Thanh Đề nói giọng vui: "Sau khi La Bốc và ngươi lên đường Ta liền tổ chức cúng dường Hơn năm trăm vị chư tăng tại nhà."

Gia nhân Ích Lợi nghe qua Trong lòng chợt thấy chan hòa niềm vui Khi vào nhà thấy khắp nơi Đây thời phan phướn, kia thời bông hoa Chiếu giường, bàn ghế phô ra Lại thêm bát chén thật là ngổn ngang Đều chưa dọn dẹp đàng hoàng Bao điều trước mắt rõ ràng đáng tin. Nghĩ đây là đấng mẹ hiền Gia nhân trở lại nào quên tường trình Những gì trông thấy rành rành Nghe xong La Bốc quả tình hân hoan Vội về, hoan hỉ ngập tràn Vừa đi vừa lạy vô vàn thành tâm.

Họ hàng, quyến thuộc, người thân Nghe chàng trở lại xa gần họp nhau Kéo ra đón tiếp trước sau Nhìn chàng đi đứng thấy sao bất thường Vừa đi vừa lạy dọc đường Họ bèn xúm hỏi: "Ông đương làm gì Phật đâu có phía trước kia Tăng thời không có ở về phía sau Vậy ông lễ lạy ai nào?" Chàng La Bốc ngại ngần đâu trả lời: "Chính là tôi lạy mẹ tôi Tôi vì buôn bán vừa rồi đi xa Mẹ tôi lúc ở lại nhà Kính tin Tam Bảo, thiết tha cúng dường Hơn năm trăm vị cao tăng Bà mời cung kính đàng hoàng lắm thay." Mọi người kinh ngạc nói ngay: "Vì ông đi vắng nào hay sự tình Mẹ ông ở lại gia đình Bao nhiêu ác nghiệp tự mình gây ra Chư tăng khất thực trước nhà Bà đều đánh đuổi thấy mà tang thương, Còn tiền ông dặn cúng dường Bà mua súc vật và thường giết ăn Sau khi cắt tiết tế thần Chính tay bà đã bao lần sát sinh." Chàng nghe tội lỗi mẹ mình Tưởng như sét đánh thình lình bên tai Ngã luôn xuống đất nằm dài Lịm người bất tỉnh một hồi thật lâu Tin nghe mang lắm đớn đau Thấy mà tội nghiệp biết bao cho chàng.

Bà Thanh Đề rất hoang mang Khi nghe tin dữ vội vàng chạy ra Được con cho biết chính bà Gây bao ác nghiệp trong nhà mới đây Nên con lâm tình cảnh này, Bà bèn cứu chữa con ngay tức thì Rồi bà lớn tiếng nguyện thề: "Trời cao đất rộng bốn bề thênh thang Bể kia lồng lộng sóng vàng Nếu mà mẹ chẳng cúng dường chư tăng Sau khi con rời khỏi làng Thời về mẹ bệnh liệt giường luôn thôi Rồi khi nhắm mắt lìa đời Đọa vào địa ngục đúng lời thề đây Chịu bao quả báo sau này Mong con hãy trở về ngay gia đình!" Nghe lời thề của mẹ mình Nặng như trái núi quả tình gớm ghê Tin lời mẹ dối gian thề Nên chàng La Bốc chịu về nhà ngay.

Về nhà chỉ được ít ngày Ai ngờ xảy chuyện không hay mất rồi Mẹ chàng khó chịu trong người Rồi lâm bệnh nặng, tứ thời mê man Dù cho có uống thuốc thang Bệnh không thuyên giảm, ngày càng nặng thêm, Qua bảy ngày và bảy đêm Sau hồi nguy kịch bà liền mệnh chung Lời thề ứng nghiệm vô cùng Diêm Vương có lẽ đã không tha rồi Sai Quỷ Vương lên tận nơi Bắt hồn bà xuống đúng lời thề kia.

Biết rằng mẹ nghiệp nặng nề Cho nên La Bốc tức thì lo toan Vừa mai táng mẹ chu toàn Vừa lo tạo phước há ngần ngại chi Hồi hướng cho mẹ tức thì, Bán buôn kiếm bởi chuyến đi có lời Chàng đem bố thí khắp nơi Giúp dân thiếu mặc, cứu người đói ăn Lập chùa chiền, cúng chư tăng Bản thân tu học đạo vàng tại gia Tụng kinh, niệm Phật thiết tha Trì trai, giữ giới thật là thành tâm. Dựng lều cỏ cạnh mộ phần Nơi chôn mẹ chốn sơn lâm an bình Ba năm thủ hiếu chí tình Muôn chim bay đến đậu quanh rộn ràng Tha đất mới, lượm hoa vàng Để lên ngôi mộ mẹ chàng kính dâng.

Thời gian xoay chuyển lẹ làng Ba năm thủ hiếu nhẹ nhàng trôi qua Một ngày La Bốc nghĩ ra Cho rằng mình phải xuất gia tu hành Mới mong báo đáp mẹ mình Báo cho trọn vẹn ân tình sâu xa Chàng bèn nghĩ đến Phật Đà Núi Kỳ Xà Quật tìm qua hầu Ngài. Sau khi quỳ lễ xong xuôi Chàng La Bốc mới thốt lời thiết thân Kính thưa: "Bạch Đức Thế Tôn Song thân con đã lìa trần vắng xa Nếu giờ đây con xuất gia Có đem phước báu cho cha mẹ mình?" Phật bèn giảng giải điều lành: "Này người con thảo tâm thành chớ quên Ở trên trần thế muộn phiền Song thân nếu có lòng tin đạo mầu Cho con theo đạo tu mau Hoặc trai, hoặc gái, chỉ cầu một thôi Xuất gia trọn vẹn được rồi Bao công đức ấy so thời vô biên Hơn xây tháp quý triền miên Hơn xây bốn vạn tám nghìn tháp trên, Bởi vì cha mẹ hiện tiền Nhờ công đức ấy được thêm rất nhiều Thêm phước tuệ biết bao nhiêu, Còn như cha mẹ quý yêu qua đời Dù trong quá khứ một thời Được sinh tịnh độ vào nơi an lành."

Nghe xong La Bốc tâm thành Mở lòng rộng lớn quyết tình xuất gia Quỳ xin Phật thật thiết tha, Phật nhìn thấy dáng nhu hòa hiền lương Lại thêm hiếu đễ mọi đường Nên hoan hỷ thuận nhận chàng thật mau Cạo luôn tóc, cạo cả râu Cà sa đơn giản khoác vào đẹp thay Phật liền thọ ký cho ngay Đặt cho pháp hiệu từ đây thường dùng Mục Kiền Liên, đẹp vô cùng Tấm gương hiếu đễ vang lừng theo tên. Từ đây ngài Mục Kiền Liên Cõi trần lánh bước, cửa thiền nương thân Lo tu thiền định chuyên cần Nhờ vào tri thức sáng ngần vốn xưa Lại thêm dốc chí quyết tu Tiến mau tới bậc thượng thừa thật nhanh Bản tâm tỏ ngộ đạt thành "Thần thông" chứng được nổi danh đương thời Đứng vào bậc nhất ngay thôi Trong hàng đệ tử của nơi cửa Thiền.

Một ngày ngài Mục Kiền Liên Nhớ về mẹ quý tâm liền xót xa Công ơn cha mẹ bao la Như trời như biển sao mà báo đây Mẹ nơi nào khó kiếm thay, Phần mình giải thoát thân này đã xong. Ngài liền dùng đến thần thông Kiếm tìm hồn mẹ ở trong cõi trời, Xuống tìm địa ngục tận nơi Đều không thấy mẹ khiến ngài đau thương Mới về bạch Phật tỏ tường, Phật bèn cho biết rõ ràng như sau: "Mẹ con đáng trách lắm sao Khi bà còn sống gây bao tội tình Không tin Tam Bảo đã đành Nói năng dối trá, tranh giành tham lam Vừa gian xảo, lại bất nhân Nhẫn tâm sát hại vô vàn sinh linh Sau khi chết chịu cực hình Đọa vào địa ngục thân mình thảm thê." Nghe lời Phật dạy mọi bề Mục Kiền Liên thấy não nề tâm can Nghẹn ngào thương xót bội phần Bèn vào nhập định dùng thần thông ngay Đi tìm mẹ khắp đó đây Khắp tầng địa ngục lòng đầy hoang mang.

Đầu tiên ngài tới "Nhân Quan" Nơi đây địa ngục người đang thụ hình Kẻ thời bị móc mắt mình Kẻ thời bị chặt thân hình thương thay Chặt một chân hoặc một tay Kẻ kia bị xẻo mất ngay mũi rồi Có người bị xẻ làm đôi Từ đầu trở xuống chân ôi hãi hùng. Ngài nhìn thấy xót vô cùng Hỏi thăm chúa ngục với lòng cảm thương Tức thời chúa ngục thưa rằng: "Bọn này khi sống tính thường gian manh Lừa thầy, phản bạn, tuyệt tình Nghe lời phỉnh nịnh quẩn quanh hại người Mắt nhìn điều phải buông xuôi Tai nghe chuyện xấu mãi rồi hùa theo Tay chân sát hại đủ điều Khiến người lương thiện chịu nhiều nguy nan." Mục Kiền Liên buồn chứa chan Tìm đâu thấy bóng mẫu thân của mình.

Ngài bèn tiếp cuộc hành trình Bước qua địa ngục "Xảo Minh" nhìn vào Thấy tội nhân thảm biết bao Bị treo, bị trói ngược vào phía trên Tóc thời bị lửa đốt lên Đầu trâu, mặt ngựa moi liền tim ra, Kẻ kia treo ở phía xa Thân lăn vách đá hét la rợn người Nơi đây chúa ngục thốt lời: "Bọn này khi sống trên đời gian manh Vong ân, bội nghĩa, bạc tình Bao công ơn kẻ giúp mình mau quên Hưởng lành mà chẳng chịu yên Tranh giành cao thấp gây nên oán hờn, Khi tiền nhiều lại lên chân Không màng phải trái, đuổi luôn thâm tình Kiếp sau hôi hám thân mình Đọa làm thú vật dáng hình khó coi." Mục Kiền Liên kiếm khắp nơi Vẫn không thấy mẹ đành dời chân đi.

Qua tầng "Bác Hoạch" gần kề Chốn này địa ngục thảm thê đọa đày Chúng sinh bị bỏ cối xay Máu me lênh láng thân gầy nát tan Phơi ra xương thịt ngổn ngang Chết đi sống lại khóc than bao lần. Cảnh tang thương thấy nhẫn tâm Hỏi thăm chúa ngục nguyên nhân cực hình. Ngài nghe chúa ngục phẩm bình: "Nơi đây là những chúng sinh ở đời Không tin Tam Bảo mãi thôi Lại còn mưu giết hại người chung quanh Luôn luôn gieo khổ sinh linh Gây nhiều tội ác tày đình trước sau Mình làm mình chịu thoát đâu Ngày nay quả báo gánh mau tức thì." Bóng hình mẹ chẳng thấy chi Mục Kiền Liên bước chân đi ngậm ngùi.

Xuống tầng địa ngục dưới rồi Ngẩng nhìn "Kiếm Thọ" là nơi chốn này Tội nhân đang bị đọa đày Ngồi trên mũi kiếm thân gày tang thương Tay vin thép nhọn kinh hoàng Đường gân lìa đứt, đốt xương rã rời. Hỏi thăm chúa ngục trả lời: "Tội nhân này sống trên đời nhởn nhơ Không tin nhân quả bao giờ Sát sinh tàn bạo chực chờ để ăn Cho như vậy bổ tấm thân Ăn cho sướng miệng, tạo nhân dữ dằn Giờ đây nào có kịp than Gây nhân trả quả lời vàng không tin." Trong đây ngài Mục Kiền Liên Tìm không thấy mẹ nên liền đi luôn.

Xuống ngay địa ngục kinh hồn Chốn này tên gọi "Đao Sơn" bít bùng Đao, gươm nhọn hoắt kín tường Xẻ thân, lóc thịt, máu vương tràn trề Tội nhân gào thét não nề Hỏi thăm, chúa ngục tức thì thưa ngay: "Trên dương gian những kẻ này Dùng dao xẻ thịt phanh thây trâu bò Lợn dê mổ bụng đút lò Nấu ninh hầm rán ăn cho thỏa lòng Gieo nhân độc ác vô cùng Ngày nay quả báo não nùng tiêu ma."

Kiếm hoài bóng mẹ không ra Ngài liền tới ngục "Khôi Hà" kế bên Tội nhân trong đó kêu rên Người thời đang bị bỏ lên vạc dầu Người thì chạy trốn trước sau Khắp mình lửa đốt từ đầu tới chân Chen nhau chạy muốn thoát thân Tới ngay bốn cửa mở gần chung quanh Vừa rên xiết vừa tranh giành Cửa kia tự động đóng nhanh lại rồi Quẩn quanh lò lửa tới lui Thoát đâu ngọn lửa cháy thui thân hình. Mục Kiền Liên thấy tội tình Hỏi thời chúa ngục thưa trình đầu đuôi: "Bọn này lúc sống trên đời Âm mưu cố sát bao người nhẫn tâm Kéo bè kết cánh ác nhân Ra tay ức hiếp người dân lành hiền Gây bao ác nghiệp triền miên Giờ đây phải trả nghiệp liền thoát đâu." Trong lò lửa cháy ngập đầu Tìm không thấy mẹ nỗi sầu gia tăng

Mục Kiền Liên bước chân sang Ngục tên "Đồng Trụ" kinh hoàng diễn ra Tội nhân ôm cột kêu la Cột đồng nóng bỏng đốt da thịt người Khắp mình lửa cháy bốc hơi Miệng thời sắt nóng nuốt rồi nhả ra Thật đau đớn, thật xót xa, Theo lời chúa ngục: "Đó là tội nhân Khi còn ở cõi dương trần Cậy quyền cậy thế luôn ăn hiếp người Giam cầm kẻ yếu mãi thôi Ngày nay quả báo thấy thời thương tâm." Chốn này không thấy mẫu thân Ngài liền rộng mở lòng nhân của mình Nói cùng chúa ngục chân tình: "Nay tôi muốn chịu cực hình tại đây Thay cho các tội nhân này Chịu bao khổ não đọa đày được chăng?" Nghiêm trang chúa ngục thưa rằng: "Ai làm nấy chịu đã hằng bao lâu Điều ngài muốn không được đâu Mẹ con cũng chẳng thế nào chịu thay Huống chi ngài lạ tới đây, Theo tôi chỉ có cách này là hơn Nếu ai muốn cứu tội nhân Thoát ra địa ngục vô ngần đớn đau Thời tìm Phật để thỉnh cầu Thành tâm sám hối rồi mau nhiệt tình Ăn chay, niệm Phật, tụng kinh Chăm lo thiền định cho tinh tấn hoài Mười điều lành làm đủ mười Giúp người hoạn nạn, cứu người nguy nan Lo truyền bá ánh đạo vàng Mới mong cơ hội tiêu tan tội tình Giải trừ nghiệp chướng của mình Cùng tìm về cõi tịnh thanh tâm hồn Cùng thành Chánh Giác được luôn Con đường địa ngục không còn sa chân."

Mục Kiền Liên tìm mẫu thân Qua bao cửa ngục xa gần thấy đâu Bước đi buồn bã cúi đầu Xuống tầng địa ngục dưới sâu kiếm tìm Nơi đây lạnh buốt khắp miền "Hàn Băng" địa ngục là tên chốn này Tội nhân lạnh cóng chân tay Thịt da nứt nẻ, mặt mày tái xanh Nằm ôm tuyết lạnh chung quanh Nào đâu được phép cựa mình thoát đi. Ngài thương cảm hỏi tội gì Thời nghe lời chúa ngục kia tỏ bày: "Tội nhân trong địa ngục này Nhiều tiền lắm bạc trước đây ở đời Mượn người làm việc xong rồi Cậy tiền ức hiếp đám người làm công Nhẫn tâm bóc lột vô cùng Nắng mưa, nóng lạnh cũng không đoái hoài Nay thời quả báo dài dài." Mục Kiền Liên kiếm mẹ thời không ra.

Ngài sầu não bước chân qua Vào ngay địa ngục rất là tối tăm Ngục "Hắc Ám" tối quanh năm Không còn ánh sáng, tội nhân kinh hoàng Thần kinh căng thẳng vô vàn Khó mong thoát cảnh lầm than thân mình. Ngài đau xót hỏi sự tình Được nghe chúa ngục tường trình như sau: "Nhóm này lúc sống hùa nhau Vô minh, ngu dại lao đầu bến mê Không phân thiện ác đôi bề Không tin nhân quả, không hề thương ai Cho nên tạo nghiệp xấu hoài Giờ đây quả báo thấy thời đớn đau."

Kiếm tìm không thấy mẹ đâu Mục Kiền Liên lại đi vào ngục bên Ngục "Canh Thiệt" vang tiếng rên Tội nhân bị móc miệng liền kêu la Câu bằng sắt kéo lưỡi ra Thay trâu khổ nhọc để mà cày sâu Nghiệp này trả thật dãi dàu Khổ đau không biết giờ nào thoát ly. Quan cai ngục nói tức thì: "Bọn này lúc sống muôn bề dối gian Lời thêu dệt, miệng nói càn Thốt lời hung ác, nói năng đôi chiều Gieo nhân xấu đã quá nhiều Giờ đây quả báo đủ điều gặt thôi."

Tìm không thấy mẹ khắp nơi Ngài liền đi nữa nhìn thời thấy ngay Một bày quỷ đói quanh đây Đầu to như của trâu cày khác chi Bụng to như cái trống kia Cổ thời lại nhỏ khác gì cây kim Hình thù xấu xí khó nhìn Đói ăn lê lết khắp miền gần xa, Đồ ăn đôi lúc kiếm ra Cổ thì quá nhỏ khó mà nuốt trôi Lửa trong miệng, lửa trên môi Bốc ra ngùn ngụt thấy thời hãi thay. Ngài bèn thăm hỏi nhóm này: "Tội chi mà bị đọa đày thảm thê Trước kia tạo nghiệp ác gì?" Quỷ bèn lên tiếng não nề thưa luôn: "Chúng tôi khi sống cõi trần Tham lam, bỏn xẻn vô ngần ngài ơi, Của thời giấu kỹ một nơi Mặc cho cha mẹ tứ thời đói ăn Không hề tỏ chút ăn năn Ngoài ra Tam Bảo chẳng cần kính tin Quanh năm chỉ nghĩ bạc tiền Giờ đây quả báo hiển nhiên thảm sầu!"

Mẹ hiền tìm mãi thấy đâu Mục Kiền Liên lại cúi đầu bước đi Trong lòng chất ngất sầu bi Bước lần tới cửa ngục kia xa vời Ngẩng nhìn thấy khó vào rồi Ngục "Cao Tường" chính là nơi chốn này Vây quanh có vách sắt dày Tường cao muôn dặm bao ngay bốn bề Lại thêm lưới thép giăng che Chó đồng to lớn hăm he canh chừng Bốn con khạc lửa đỏ hừng Sủa vang gầm thét dữ hung dọa người. Ngài tìm cách để vào coi Tiếc thay cửa đóng kín rồi còn chi Dùng mắt tuệ không thấy gì Pháp thân chẳng lọt, cửa kia khó vào Ngài đành chịu không biết sao Trong lòng thất vọng nghẹn ngào trở lui Than rằng: "Đi đã khắp nơi Qua bao cửa ngục mẹ thời thấy đâu Đến đây chất ngất buồn đau Con qua không nổi ngục Cao Tường rồi Trở về dương thế đành thôi Con tìm đến Phật xin lời từ bi Chỉ đường chỉ lối con đi Quyết tâm tìm mẹ quản chi nhọc nhằn!"

Trên đường trở lại dương gian Ngài quay nhìn lại dặm ngàn đã qua Nghĩ ngoài ngục Cao Tường ra Còn nhiều ngục nữa dễ mà thấy đâu Mắt thường nhìn chẳng được nào Pháp thân cũng khó lọt vào cho cam Bởi vì trên chốn dương gian Còn bao nhiêu tội vô vàn điêu linh Gây ra bởi khắp chúng sinh Ít ai có dịp tự mình nghe ra Nên đành tâm niệm Phật Đà Nghĩ về mẹ quý xót xa nỗi niềm. Và rồi ngài Mục Kiền Liên Sau khi quyết định xả thiền xong xuôi Thế là thần thức tức thời Trở về thực tại ngay nơi dương trần Vẫn còn đau đớn xót thầm Nào quên cảnh tượng xa gần tang thương Khắp trong địa ngục kinh hoàng, Càng mong gặp mẹ lòng càng nôn nao Tình thương mẹ mãi dạt dào Bèn tìm đến Phật mong sao giúp ngài.

Sau khi tới chỗ Phật ngồi Ngài bèn đi nhiễu quanh nơi ba vòng Rồi quỳ bạch Phật nỗi lòng: "Theo lời Phật dạy con không ngại ngần Xuống bao tầng ngục xa gần Nhưng không tìm thấy mẫu thân chốn nào, Thấy chúng sinh khổ xiết bao Xương tan, thịt nát khóc gào, rên la Thật là thảm cảnh xót xa Đủ thành phần cõi ta bà dương gian Sau cùng con phải dừng chân Tại nơi ngục nọ tường ngăn cao vời Cửa thời kín mít khắp nơi Gọi không ai mở, bóng người thấy đâu Con dùng mắt tuệ nhìn vào Cũng không thấy được chút nào phía trong Con xin từ phụ xót thương Chỉ bày cho cách vượt tường êm xuôi."

Nhìn người đệ tử nổi trôi Tấm lòng hiếu đễ ít ai sánh cùng Phật thương chỉ dạy hết lòng: "Cao Tường là ngục mẹ con đọa vào Bà mang tội nặng xiết bao Hàng ngày thọ khổ đội đầu máu tươi Bàn chông ngồi thủng thân người, Cao Tường ngục lớn là nơi khó vào Phải nhờ tích trượng nhiệm mầu Cùng là y, bát mới mau hoàn thành Đây là báu vật hiển linh Của ta sẵn có nay dành cho con Mang theo tới ngục đó luôn Dùng tích trượng dộng ba lần xuống hiên Sẽ long chốt, sẽ rơi then Cửa ngục tự động mở liền ra mau, Cầm thêm viên ngọc minh châu Soi tầng tăm tối, xua mầu u minh."

Mục Kiền Liên tạ ân tình Trong tay nắm gậy, trên mình khoác y Cầm theo bình bát ra đi Sẵn bao vật báu nên chi vững lòng Lại thêm ngài có thần thông Tới ngay cửa ngục cũng không khó gì Vẻ trang nghiêm, dáng uy nghi Ngài cầm tích trượng tức thì khoan thai Dộng ba cái trước cửa cài Ngục trong vang dội, vách ngoài nhẹ rung Lưới vén lên, cửa mở tung Ngài bèn nhẹ bước ung dung đi vào Bên trong náo loạn xiết bao, Tức thời chúa ngục tới mau hỏi rằng: "Thấy ngài là một vị tăng Tai sao mở cửa ngục đường vào đây Vì người bị nhốt tầng này Đều là tội phạm đọa đày triền miên Trước đây Tam Bảo không tin Làm điều ngũ nghịch gây nên tội tình?" Mục Kiền Liên nói chân thành Rằng ngài muốn kiếm mẹ mình đã lâu Tỏ lòng hiếu, báo ân sâu Dù bao gian khó há đâu ngại ngần. Ngục quan thắc mắc hỏi luôn: "Làm sao ngài biết mẫu thân chốn này?" Ngài từ tốn đáp: "Lành thay! Tôi nhờ Đức Phật chỉ bày cho hay." Ngục quan mừng rỡ hỏi ngay: "Nhờ ơn Đức Phật thật may vô vàn, Ngài cùng Phật có họ hàng?" Ngài nghe hỏi vậy vội vàng xưng tên: "Tôi hiệu là Mục Kiền Liên Vốn là đệ tử Phật trên dương trần Xuống đây tìm kiếm mẫu thân Họ Lưu, tên gọi phu nhân Thanh Đề Ở thành Vương Xá xưa kia." Ngục quan mở sổ tức thì kiểm tra Sau khi đã kiếm được ra Bèn lên tiếng gọi tên bà vang âm: "Ai là Thanh Đề phu nhân Ở thành Vương Xá? Tôi cần gặp đây! Có thầy tăng xuống ngục này Ngỏ lời muốn gặp, lâu nay kiếm tìm Thầy tên là Mục Kiền Liên Chắc không lâu nữa bà liền rời thôi Sẽ mau thoát khỏi ngục rồi!" Tiếng vang lên hỏi, không ai trả lời. Ngục quan tìm gặp tận nơi Bà Thanh Đề mới bồi hồi nói ra: "Lúc tôi còn sống tại nhà Sinh ra được một con và đặt tên Là La Bốc rất lành hiền Chứ không phải Mục Kiền Liên bao giờ, Con tôi cũng chẳng xuất gia Nên tôi không dám đi ra gặp thầy." Ngục quan quay trở lại ngay Gặp thầy tăng nói thầy hay sự tình Rằng bà cho biết con mình Không hề trong giới tu hành khi nao Và tên gọi chẳng giống nào. Người con thảo nói nghẹn ngào thiết tha: "Khi còn mẹ, lúc còn cha Cái tên La Bốc chính là tên tôi Sau khi cha mẹ qua đời Thời tôi theo Phật tu nơi cửa Thiền Có tên là Mục Kiền Liên Xót tình mẹ quý lo tìm biết bao!" Ngục quan quay gót trở vào Nói: "Thầy tăng đó ai nào khác xa Chính là La Bốc con bà." Bà Thanh Đề vội tỏ ra vui mừng Muốn xin gặp mặt vô cùng. Ngục quan lúc đó đồng lòng giắt đi Cho bà gặp được thầy kia Mong bà thoát cảnh não nề lầm than.

Mục Kiền Liên gặp mẫu thân Chao ơi thấy mẹ dao đâm khắp mình Toàn thân lửa cháy tội tình Trên người lưới thép khoác quanh phía ngoài Cổ mang gông sắt làm đai Chân lông lênh láng máu thời tuôn ra. Ngài nhìn mẹ thấy xót xa Lòng đau như cắt liền oà khóc vang Thưa cùng bà mẹ ngay rằng: "Con thường cúng lễ trai tăng tâm thành Hơn năm trăm vị tu hành Hằng mong mẹ thoát tội tình xưa kia Hầu sinh Thiên được trọn bề, Bao lần tìm mẹ có hề thấy đâu Khắp nơi trên cõi trời cao Ai ngờ mẹ lại đọa vào ngục sâu!" Bà Thanh Đề nói nghẹn ngào: "Tưởng rằng mẹ chẳng khi nào gặp con Ngàn đời xa cách nhau luôn Ai ngờ địa ngục mừng còn có duyên." Ngài bèn khẽ hỏi mẹ liền: "Con làm Phật sự ở miền dương gian Thường xuyên cúng tế thành tâm Chẳng hay mẹ có được phần ích chăng?" Bà Thanh Đề cất tiếng than: "Dù cho cúng tế rình rang ích gì Mẹ nào ăn được chút chi Ngục sâu "Vô Gián" mẹ thì đọa thêm Cần lập công đức ngày đêm Mới mong cứu mẹ khỏi miền đau thương Ngày xưa mẹ đã lầm đường Không lo tu phước nên vương tội tình Khiến bao ác nghiệp tạo thành Lại thề độc ác miệng mình thốt ra Nói gian cũng chẳng nề hà Ngày nay đọa ngục khó mà thoát đi Đớn đau, khổ não, thảm thê Phải ăn sắt nóng mỗi khi đói lòng Khát thời phải uống nước đồng Ngục này mẹ chắc chẳng mong thoát rồi!" Bà Thanh Đề chưa hết lời Đã nghe chúa ngục thúc đòi bà đi: "Tới giờ chịu tội còn gì!" Mẹ và con phải chia ly đôi đàng Thế là chúa ngục vội vàng Đẩy bà vào phía ngục đường bên trong Bà bèn ngoảnh lại dặn con: "Mẹ giờ đau đớn chẳng còn chịu thêm Con về cầu Phật chớ quên Ngài thương tình sẽ giúp liền ngay cho Vì ngài vốn sẵn lòng từ Cứu cho mẹ thoát nghiệp xưa gia hình." Bà chưa nói hết ý mình Ngục sâu cửa đã đóng nhanh lại rồi.

Mục Kiền Liên lòng bồi hồi Đớn đau nghe mẹ thốt lời kêu than, Đập đầu vào vách tường ngăn Ngài nhìn chúa ngục kêu van thảm sầu: "Cho tôi xuống chốn ngục sâu Cho tôi chịu tội thay vào mẹ tôi!" Thương tình chúa ngục mách lời: "Biết bao tội lỗi mẹ ngài tạo ra Khi bà còn sống ở nhà, Ngài là con cũng khó mà chịu thay Nhờ uy lực Phật lâu nay Mới mong cứu mẹ thoát ngay ngục tù Ngài về xin Phật nhân từ Họp tăng, ni khắp các chùa gần xa Dốc lòng thay mẹ thiết tha Cùng nhau sám hối thật là thành tâm Mới mong giúp được mẫu thân Tiêu trừ nghiệp ác, nhẹ phần tội xưa Sinh về cực lạc mong chờ Phần tôi cai ngục ngài nhờ ích chi."

Nghe xong lẳng lặng ra đi Mục Kiền Liên vội quay về trần gian Quỳ bên Phật cất lời than: "Mẹ con chịu tội vô vàn thảm thương Lòng con khổ não trăm đường Con xin đức Phật giúp phương tiện gì Mẹ con thoát khỏi cảnh kia Thoát vòng địa ngục sầu bi kinh hồn." Ngài quỳ bạch Phật vừa xong Tức thời ngất lịm chẳng còn biết chi, Tăng, ni quanh đấy tức thì Đưa tay dìu đỡ từ bi khẩn cầu Cầu xin Phật với phép mầu Giúp người địa ngục thoát mau đọa đày.

Mục Kiền Liên hiếu thảo thay Tình dành cho mẹ đong đầy biển khơi Thật bao la, thật tuyệt vời Cho nên Đức Phật nhận lời giúp luôn Phật cùng đệ tử, thánh nhân Lên hư không để nhập thần uy nghi Rồi hào quang Phật phóng đi Xuống tầng địa ngục não nề vô minh Tràn đầy ánh sáng lung linh Khiến cho cảnh giới thay hình thật nhanh: "Núi dao nhọn hoắt vây quanh Giờ đây bỗng biến ngay thành tràng phan, Gươm đao chồng chất dọc ngang Giờ thành hoa quả vô vàn tốt tươi, Giường kia sắt đỏ nung người Thành tòa sư tử tức thời ấm êm, Vạc dầu sôi sục khói lên Giờ thành ra cảnh hồ sen thơm lừng." Bấy giờ dưới cõi âm cung Diêm Vương và đại chúng cùng tươi vui Đồng thanh ca ngợi vang lời: "Thật lành! Thật hiếm!" Mọi người mừng thay Chúng sinh trong địa ngục này Nhờ hồng ân Phật bữa nay an lành Ngưng khổ cảnh, hết nhục hình Thoát vòng nghiệp chướng điêu linh vô ngần. Mọi người ở dưới cõi âm Cùng quỳ lễ lạy thành tâm một lòng Hướng lên cao phía hư không Hiện toàn thân Phật rạng hồng uy nghi. Tội nhân khắp cõi âm ty Tùy theo phước báu trước kia của mình Nhờ ơn Phật độ an bình Giờ đây đều được tái sinh cõi trời.

Mục Kiền Liên cũng thầm vui Nghĩ rằng bà mẹ quý thời giờ đây Cũng chung hưởng phước báu này Nhờ hào quang Phật đọa đày tiêu tan. Một hôm nhân có duyên phần Ngài quỳ hỏi Phật, băn khoăn nặng tình: "Hồng ân Phật rạng anh linh Cho nên khắp cả chúng sinh được nhờ Mẹ con hoàn cảnh bây giờ Oan khiên cởi bỏ chắc là thảnh thơi Trong vô lượng số cõi trời Mẹ con không biết ở nơi chốn nào?" Tức thời Đức Phật phán mau: "Mẹ con tội chướng nặng sâu kể gì Vừa ra khỏi ngục 'A Tỳ' Lại sa ngục 'Hắc Ám' kia mất rồi!"

Mục Kiền Liên lòng rối bời Quyết tâm tìm mẹ, ngài dời chân đi Xuống tầng "Hắc Ám" quản chi Tấm lòng hiếu thảo khắc ghi sáng ngời. Nơi đây địa ngục đầy người Chen nhau, đói khát miệng thời rên la Ngài nghe trong dạ xót xa Kiếm tìm khắp chốn không ra mẹ mình, Cuối cùng thấy mẹ tội tình Thân run vì đói! Hết tinh anh rồi Không còn phân biệt được ai, Ngài lay vai mẹ mong người tỉnh ra Nhưng sao mắt mẹ lờ đờ Nhìn ngài lơ láo, miệng bà van xin: "Chao ơi đói khát ngày đêm Thân tôi lạnh quá, chỉ thèm ăn thôi!" Thần thông đã sẵn có rồi Mục Kiền Liên kiếm cơm thời được ngay Bưng cơm dâng mẹ ngang mày Bà Thanh Đề thấy đưa tay đỡ liền Mừng hớn hở, sướng cuồng điên Nhưng tâm bủn xỉn có quên đâu nào Nên tay này bốc ăn vào Tay kia vội vã che mau cơm mình Lo người giựt, sợ người giành Vì toàn kẻ đói vây quanh dữ dằn. Than ôi cơm chửa kịp ăn Lửa hồng bỗng đốt thành than mất rồi Đốt luôn khét lẹt đôi môi Da thời lửa cháy, miệng thời máu tuôn. Ngài nhìn mẹ thấy kinh hồn Bật lên tiếng khóc đau buồn thảm thê Thương bà mẹ nghiệp nặng nề Hết đường cứu nổi, khó bề thoát ra. Ngài liền bật khóc chan hòa Đầm đìa giọt lệ, nhạt nhòa bờ mi Khiến cho lũ quỷ sứ kia Nổi lòng thương cảm cùng chia bể sầu. Ngài buồn ngửa mặt than mau "Thần thông mình cứu biết bao nhiêu người Giờ đây bất lực mất rồi Bó tay nhìn mẹ nổi trôi thụ hình Thần thông giỏi cũng cam đành Khó qua nghiệp lực mẹ mình gây ra Thôi đành về lại Phật Đà Cầu xin giúp mẹ thoát qua nạn này!"

Mục Kiền Liên tìm Phật ngay Quỳ xin thương xót chỉ bày lối đi Phật lên tiếng dạy từ bi: "Mẹ con gốc tội rất chi nặng nề Tham lam, độc ác nhiều bề Qua bao tiền kiếp không hề hoàn lương Dù con hiếu thảo trăm đường Dù con bậc nhất thần thông đạt thành Một thân khó cứu mẹ mình Gặp hoàn cảnh đó cũng đành chịu luôn Khác gì một chiếc thuyền con Chở đâu nổi đá lớn hơn chiếc thuyền, Muốn cho mẹ thoát ngục trên Phải nhờ thần lực vô biên phi thường Của tăng, ni khắp mười phương Đã tu chứng đắc đạo vàng quang vinh Suốt trong ba tháng tịnh thanh An cư, tự tứ, tu hành chuyên tâm Ngày Rằm tháng Bảy hàng năm Tập trung chú nguyện cầu an cho bà, Riêng phần con phải thiết tha Cúng dường Tam Bảo thật là trang nghiêm Đồng thời sám hối ngày đêm Tiếp tay cho mẹ, lòng tin nhiệt tình Phát tâm cầu nguyện chân thành May ra mới chuyển nghiệp nhanh cho bà. Nhờ bao công đức cao xa Mẹ cha quá vãng đã qua bảy đời Cũng được siêu thoát cõi trời, Mẹ cha hiện tại phước thời hưởng ngay Lỡ gây tai ách lâu nay Xưa kia tích tụ, giờ này tiêu tan."

Mục Kiền Liên nghe lời vàng Tức thời tỉnh ngộ, dâng tràn niềm tin Theo lời Phật dạy như trên Vu Lan vừa tới ngài liền thành tâm Cúng dường thiết lễ trai đàn Nhờ vào công đức của hàng chân tu Hợp cùng pháp lực thượng thừa Phật Đà tích tụ có từ bao lâu Bà Thanh Đề thoát ngục sâu Dứt mau cảnh huống khổ đau ngục hình Được siêu thoát, hưởng an lành Hưởng thêm phước báu được sinh cõi Trời Cung trời Đao Lợi tuyệt vời Một nơi lý tưởng mọi người cầu mong.

Mục Kiền Liên rất vui mừng Sau khi thấy mẹ thoát vòng đau thương Ngài bèn đến trước Phật đường Chắp tay bạch Phật mối vương bận lòng: "Bạch Thế Tôn thân mẫu con Được nhờ Tam Bảo đức luôn tràn trề Nhờ oai lực của tăng, ni Mẹ con thoát khỏi ngục kia gia hình Thoát loài ngạ quỷ, súc sinh Dứt vòng khổ não. Quả tình mừng thay! Vậy thưa về đời sau này Trong hàng Phật tử đó đây có người Khi mùa Vu Lan tới rồi Muốn làm lễ ở khắp nơi chùa chiền Để mong tạo chút cơ duyên Hầu mong cứu độ mẹ hiền cha yêu Hiện đang sống cạnh sớm chiều Hoặc là đã mất trong nhiều kiếp xưa Giờ đây con cháu gắng tu Vu Lan dâng lễ khắp chùa được chăng Mong nghe Phật ban lời vàng Cho hàng Phật tử biết đường theo ngay?" Phật nghe xong dạy: "Lành thay! Đời sau nếu đúng vào ngày Vu Lan Ngày Rằm tháng Bảy hàng năm Ngày 'Phật hoan hỷ' thành tâm cúng dường Vì lòng hiếu thảo yêu thương Mong đền đáp lại công ơn biển trời Của cha mẹ trong nhiều đời Dù thời hiện tại hay thời trước kia Vu Lan làm lễ sớm khuya Nhờ công đức của tăng, ni nhiệt tình Cùng nhau chú nguyện giúp mình Thời cha mẹ ở gia đình hiện nay Tăng thêm phước thọ tràn đầy Khỏi điều tai họa đọa đày nổi trôi, Còn cha mẹ mất lâu rồi Lỡ lầm bất thiện bảy đời đã qua Nhờ Vu Lan cứu độ ra Thoát đường địa ngục thật là khổ đau Cõi nhân thiên được sinh vào Tràn đầy phước báu, dạt dào niềm vui!"

Sau khi Phật dạy dứt lời Mục Kiền Liên với mọi người chung quanh Bốn chúng đệ tử thuận thành Cùng nhau hoan hỉ tuân hành theo ngay. Kể từ đó, cho đến nay Lệ thường cứ đến mùa này trong năm Vào tháng Bảy, đúng ngày Rằm Mọi người làm lễ Vu Lan nguyện cầu Tỏ lòng hiếu thảo đậm sâu Mong cha mẹ hưởng được bao phước lành. Nhờ lời chú nguyện tâm thành Tạo ra sức mạnh quả tình lớn lao Gây niềm thông cảm dạt dào Để rồi kích thích ngay vào mẹ cha Nếu đang trong cảnh xót xa Tràn đầy khổ lụy, chan hòa đớn đau Tâm hồn sẽ tỉnh ra mau Thoát cơn mê muội, thoát màu vô minh Chuyển tâm niệm ác của mình Hướng về nẻo thiện, tốt lành! Quý thay! Chính nhờ sự chuyển hướng này Mà người mắc tội thoát ngay ngục hình Thoát đau thương, thoát tội tình Chính do tâm đó tạo thành trước kia. Lời vàng kinh điển khắc ghi: "Tâm người trong lúc mê si điên cuồng Lỡ gây nghiệp chướng tai ương Để rồi bị đọa vào đường ngục sâu Nếu chuyển tâm, nếu quay đầu Nghiệp dù dữ sẽ chuyển mau thành lành."

Từ khi cứu được mẹ mình Trả xong chữ hiếu, trọn tình mẹ con Ngài Mục Kiền Liên quyết lòng Tu hành bên Phật ở trong cửa Thiền Tâm an tịnh, chí vững bền Sống đời trong sạch, nương miền thanh cao Nhưng do nghiệp dữ thuở nào "Nghiệp" từ tiền kiếp, "nhân" bao nhiêu đời Bây giờ trổ quả dữ rồi Cho nên ngài phải tới thời mạng vong.

Trên đường hoằng pháp thong dong Một hôm ngài phải qua vùng núi cao Đường đi nguy hiểm xiết bao Ngờ đâu một bọn nấp vào phía trên "Lõa hình" ngoại đạo tị hiềm Đã từng ganh ghét, lại thêm căm thù Giờ đây phục kích người tu Âm mưu giết hại rất ư bạo tàn, Khi ngài vừa mới đi ngang Trên cao bọn chúng vội vàng hè nhau Cùng xô đá nặng xuống mau Rơi như thác đổ sấm gào ầm vang Bít luôn cả lối đi ngang Nhục thân tôn giả tiêu tan tức thì Xương giập nát, máu đầm đìa Trăm phần rùng rợn, muôn bề thảm thương. Ngài Xá Lợi Phất tìm đường Nhờ thần thông đến cứu không kịp thời Bèn nêu thắc mắc đôi lời: "Thần thông bạn giỏi giúp đời lâu nay Sao không sử dụng dịp này Để mà cứu thoát chính ngay mạng mình?" Mục Kiền Liên khẽ trần tình: "Một khi nghiệp tới thì đành chịu thôi Chữ 'thần' chưa nhớ tới rồi Làm sao còn nhớ kịp thời chữ 'thông'!" Thốt lời hấp hối vừa xong Mục Kiền Liên đã mạng vong tức thì. Về phần bọn ngoại đạo kia Đều cùng toại nguyện sau khi giết người Muốn làm hại Phật không xuôi Nên mong hại đệ tử ngài từ lâu Đây là đệ tử hàng đầu Hầu làm Phật giáo tiêu hao uy quyền.

Tin về ngài Mục Kiền Liên Loan truyền khắp chốn, tới liền hoàng cung Vua A Xà Thế nổi xung Lệnh truyền bắt cả ngàn hung thủ này Toàn phường "lõa thể" quanh đây Mang qua hầm lửa ném ngay chúng vào Bọn gian chịu tội cùng nhau Chết sa vào địa ngục sâu kia liền.

Nghe tin ngài Mục Kiền Liên Vì phường ngoại đạo trong miền mạng vong Các tăng, ni đều mủi lòng Lệ tuôn sầu thảm vô cùng bi ai Kéo nhau đến trước Phật đài Quỳ xin hỏi Phật chuyện ngài Mục Liên Thần thông vốn giỏi vô biên Cớ sao tai họa người hiền vương mang. Ôn tồn Đức Phật dạy rằng: "Chúng ta đừng quá xót thương thảm sầu Ta từng nói đã từ lâu Thần thông dù giỏi cũng đâu ích gì Khó mà thắng nghiệp báo kia, Mục Liên tuy rất giỏi về thần thông Trước đây cứu mẹ chẳng xong Thì nay cũng chẳng cầu mong cứu mình Một khi nghiệp lực hoành hành Thần thông dù giỏi cũng đành chịu thôi, Mục Liên biết trước hết rồi Biết rằng tai họa chết người xảy ra Dùng thần thông sẽ vượt qua Dễ đâu chịu chết xót xa thế này Nhưng làm như vậy không hay Vì nghiệp lực vẫn vần xoay theo mình, Mục Liên thảm họa biết rành Nhưng mà hứng chịu, thuận tình, an nhiên Vì mong trả hết nghiệp liền Một lần trả dứt nghiệp tiền kiếp xưa Hầu an nhàn trong đường tu Hoàn thành Phật đạo kể từ kiếp sau, Điều cao quý đứng hàng đầu Mục Liên bảo vệ đạo mầu quang vinh Nên tuẫn tử, nên hy sinh Tấm gương sáng đó quả tình quý sao!" Nghe lời Phật dạy thâm sâu Vây quanh đệ tử cùng nhau thấm nhuần Bình tâm tỉnh ngộ ra dần Cùng xin tìm hiểu cội nguồn lâu nay Từ trong tiền kiếp trước đây Mục Liên ngài đã trót gây nghiệp gì?

Trong một tiền kiếp xưa kia Mục Liên ngài vốn trụ trì chùa to Là thầy tăng rất nhân từ Đạo cao, đức trọng đường tu vẹn toàn, Một hôm thầy phải đích thân Làng bên thỉnh việc, thầy cần đi xa Dặn dò đệ tử ở nhà: "Sẵn sàng tiếp đón thật là nghiêm trang Có hai thí chủ ghé làng Đến chùa lễ Phật, cúng dường hôm nay." Cả chùa chờ đợi suốt ngày Chẳng ai ghé đến nơi đây cúng dường Trời chiều khuất bóng tà dương Một người đệ tử vội vàng bước ra Đưa tay đóng cửa chùa nhà Chợt nhìn thấy vợ chồng già ngoài hiên Dáng nghèo khó, vẻ lành hiền Cùng nhau khiêm tốn ngồi bên mé ngoài Chắc chờ chắc đợi lâu rồi Chưa về, dù sắp tối trời quanh đây Hỏi thăm, đệ tử được hay Hai ông bà tới cổng này từ trưa Ngồi đây chờ gặp quý sư Không ai hỏi tới nên chưa dám vào Nhà xa, đi lại khó sao Lại thêm nghèo túng nhưng nào quản chi Tới đây lễ Phật từ bi Cúng dường Tam Bảo lòng thì thành tâm Cứ chờ đợi, chẳng ngại ngần Dù cho đêm xuống xa gần vắng hoang. Nghe xong đệ tử ngỡ ngàng Lòng thầm bực bội nghĩ rằng: "Ôi thôi! Chính hai hành khất này rồi Cửa chùa chắn lối cùng ngồi quá lâu Thời còn có thí chủ nào Tới đây mà lại muốn vào làm chi!" Lộ tâm phân biệt tức thì Chê bai rách rưới, khinh khi bần hàn Nhìn lạnh nhạt, nói lẹ làng: "Lần sau lễ Phật cúng dường được thôi Tới giờ chùa đóng cửa rồi." Bà già kính cẩn thốt lời phân bua: "Bữa sau lễ Phật trong chùa Thôi thì nghĩ lại kể như được rồi Lần này đã lỡ tới nơi Có lon gạo mới của người làng xa Với lòng thành vợ chồng già Xin cho dâng lại thiết tha cúng dường." Nghe xong đệ tử khinh thường Vô tình buông tiếng chán chường, sân si: "Tưởng rằng đem cúng những gì Nhỏ nhoi lon gạo chùa thì thiếu chi Thôi mau mau hãy đem về." Bà già năn nỉ não nề lắm thay: "Gạo từ xa mang tới đây Lột ra từng hột bảy ngày bảy đêm Trộn vào nếp hiếm trong miền Ướp cùng mật ngọt, lại thêm vị đường Thành tâm đem đến cúng dường Trước là cúng Phật, sau hàng chư Tăng..." Bà già đang nói dở dang Vừa xoay mặt lại, phũ phàng xiết bao Cửa chùa đã đóng sập vào. Ông chồng ngồi cạnh từ đầu lặng thinh Kiên trì, nhẫn nhục, tận tình Giờ đây nói nhỏ: "Chúng mình về thôi!" Nhưng bà vợ nổi giận rồi Trong cơn sân hận chân thời đạp ra Gạo lon tung tóe gần xa Miệng bà lớn tiếng thét la rầm trời: "Thề ngàn kiếp, nguyện vạn đời Gặp chùa tôi phá tơi bời chẳng nương Gặp tăng, ni khắp muôn phương Tôi thời khinh miệt chẳng thương tiếc gì!" Ông chồng lệ ứa bờ mi Ngậm ngùi thương vợ chỉ vì phút giây Hận thầy, nhân xấu trót gây Bình tâm thấy đáng tiếc thay vô ngần Trong lòng ông bỗng nguyện thầm: "Gặp duyên tôi sẽ quyết tâm tu liền!" Hai vợ chồng rời mái hiên Bà đi tức tối muộn phiền khôn nguôi.

Thầy trụ trì về tới nơi Hỏi thăm cơ sự đầu đuôi tỏ tường Phạt chàng đệ tử lầm đường Phải lo sám hối quỳ hương tức thì Làm sai trái, thiếu từ bi Có tâm phân biệt còn gì lòng nhân, Bản thân thầy cũng trở trăn Tự mình sám hối, ăn năn vô cùng Nghĩ thầm buồn bã trong lòng: "Lỗi do đệ tử ở trong chùa này Nên bà thí chủ chua cay Buông lời thề độc đọa đày gieo nhân, Tại mình vắng mặt bất thần Cho nên mới tạo thêm phần tang thương." Thầy bèn bước tới thiền đường Trước bàn thờ Phật thắp hương thề nguyền: "Đời đời kiếp kiếp luân phiên Nguyện làm con mãi, không phiền muộn chi Làm con bà thí chủ kia Hầu mong trả dứt nghiệp đi cho bà Nghiệp bà vừa mới gây ra!" Rồi thầy khấn nguyện thiết tha thêm liền: "Khi bà phá phách chùa chiền Thời con tâm nguyện xây thêm cảnh chùa, Khi bà bất kính cửa từ Khinh thường các giới đang tu thuận thành Thời con nguyện được tu hành Nguyện theo bà mãi loanh quanh chẳng rời Nguyện thề xin mãi ghi lời Đến khi bà dứt nghiệp rồi mới yên!" Thầy trụ trì trong cửa thiền Là tiền thân của Mục Liên bây giờ, Bà già nghèo khó xa xưa Chính là người thiếu nhân từ giờ đây Là Thanh Đề trong kiếp này, Luân hồi, nhân quả vần xoay chuyển hoài.

Giờ nghe chuyện kiếp thứ hai Có gia đình nọ sinh trai nối dòng Cửa nhà giàu có vô cùng Chàng trai con một nên không thiếu gì Sống đời sung sướng kể chi Nhưng chàng lại chẳng nghĩ suy tốt lành Chỉ say sưa, không học hành Giao du kẻ xấu ở quanh vùng này Phường phản bạn, quân lừa thầy Xúm vào lợi dụng bao ngày tháng qua, Chàng coi thường mẹ lẫn cha Bao lời khuyên nhủ bỏ qua chẳng màng, Sống trong tình cảnh phũ phàng Đêm ngày cha mẹ của chàng khóc than Bất thần sinh bệnh nguy nan Mù lòa đôi mắt vô vàn thảm thương. Một ngày bạn xấu tìm đường Gài cô gái nọ cho chàng kết hôn Mẹ cha nghe vậy mừng luôn Nghĩ con có vợ bớt còn bê tha, Ai dè cô vợ chàng ta Mỗi khi trước mặt tỏ ra ngoan hiền Để người thân không trách phiền Sau lưng mưu kế lấy tiền của thôi Gia tài chồng nhắm mãi rồi, Bọn vô lại nọ tức thời tiếp tay Để chờ chia chác của này Chàng con ngu dại nào hay bẫy tình Cho rằng hiện ở gia đình Vợ là dâu thảo, đời mình thăng hoa. Một hôm chàng phải đi xa Khi về thấy nước đổ ra giữa nhà Hỏi thời vợ nói: "Ông già Giờ đây khó tính, khó mà chiều ông Đem dâng nước để ông dùng Ông chê nóng, lạnh thường không hài lòng Nên ông đổ nước tứ tung Tính tình rất chướng, lạ lùng kể chi." Một hôm chàng ở xa về Thấy cơm vung vãi bốn bề phòng ăn Chàng bèn tìm vợ hỏi thăm Vợ cho biết: "Mẹ khó khăn vô cùng Đem dâng cơm để bà dùng Bà chê cơm mãi rồi vung khắp nhà Thật là bà chướng quá mà Khó mà tìm cách chiều bà êm xuôi."

Đây là mưu kế vợ thôi Nhưng chàng nào biết, tâm thời u mê Nên khi cô vợ tỉ tê Cứ than thở mãi, cứ chê trách hoài Anh chồng nghe cũng lọt tai Xiêu lòng mắc bẫy tin nơi vợ nhà Một ngày đem cả mẹ cha Bỏ rơi giữa chốn rừng già thẳm xa Nghĩ rằng cha mẹ mù lòa Khó bề tìm cách thoát ra khỏi rừng. Vợ chồng già thật đáng thương Cho rằng con bị lạc đường mà thôi Nào hay ý định tanh hôi, Vợ chồng mò mẫm lần hồi suốt đêm Mưa lạnh lẽo, gió cuồng điên Sáng may có kẻ trong miền đi qua Thấy người quờ quạng mù lòa Thương tình giúp đỡ đưa ra phía ngoài Về nhà yên ổn cả hai, Chàng con cùng vợ đóng vai ngoan hiền Giả như mừng rỡ vô biên Hỏi thăm cha mẹ huyên thuyên mặn nồng.

Sau lần đầu chẳng thành công Vợ kia lại cứ cùng chồng tỉ tê Bày mưu tính kế gớm ghê Anh chồng theo vợ, u mê ngu đần Một hôm bày chuyện bất nhân Anh chồng tới cạnh song thân thưa rằng: "Xa bên ngoại đã lâu năm Giờ mình nên trở về thăm chốn này." Song thân nghe ưng thuận ngay Chàng thuê xe ngựa một ngày cùng đi Chàng cầm cương lái xe kia Chở cha chở mẹ rất chi thắm tình, Tới rừng già, gặp khúc quanh Lặng im, hoang vắng, gập ghềnh, tối tăm Chàng con dừng ngựa bất thần Giả như gặp kẻ bất nhân chặn đường Tay chân khua động vang rừng Giả như đang chống cự phường gian manh Miệng chàng la hét thất thanh Làm như chính bản thân mình lâm nguy Rồi nhân lúc náo loạn kia Chàng không còn chút lương tri con người Lấy cây roi quất tơi bời Quất cha, quất mẹ miệng thời hét la Giả như cướp đánh mẹ cha Đúng như cùng vợ ở nhà mưu toan Thật là bất hiếu vô vàn Vô minh xui khiến bạo tàn ra tay, Về phần cha mẹ nào hay Mù lòa đâu thấy quanh đây chút gì Dù đang đau đớn kể chi Tưởng rằng có bọn cướp kia thật tình Hai người không nghĩ đến mình Hai tay quờ quạng ở quanh chỗ ngồi Trong tâm nghĩ đến con thôi Sợ con bị hại, hai người cùng la: "Con ơi! Mau chạy cho xa Kẻo quân cướp bóc đánh mà mạng vong Con còn vợ trẻ chờ trông Mẹ cha dù thác thời lòng cũng cam!"

Tiếng "con ơi!" thốt nhẹ vang Yêu thương, tha thiết, nồng nàn, thiêng liêng Khiến chàng con thức tỉnh liền Thấy mình bất hiếu nhất trên cõi đời "Con ơi!" âm hưởng tuyệt vời Như gieo tâm đạo, như khơi lòng từ Quay đầu khỏi cảnh âm u Rời con đường xấu chàng đưa xe về Tới nhà thú thật mọi bề Rồi chàng quỳ lạy rất chi tâm thành Quỳ xin sám hối tội tình Xin cha với mẹ của mình thứ tha, Rồi cho vợ về quê nhà Về nơi nguyên quán phương xa của nàng. Chàng con một thuở lầm đường Giờ lìa bạn cũ, lìa phường gian manh Say sưa tật xấu bỏ nhanh Quay về nẻo chánh, an lành, thật chân Suốt đời nguyện sống độc thân Chăm lo phụng dưỡng ân cần mẹ cha, Rồi chàng phát nguyện thiết tha Xin làm con của ông bà dài lâu Đời đời, kiếp kiếp về sau Với bao lòng hiếu, với bao tâm từ. Chàng con trong kiếp xa xưa Là Mục Liên khoác áo tu kiếp này, Còn bà mẹ kiếp trước đây Kiếp này là mẹ của thầy Mục Liên.

Bà Thanh Đề, thiếu lòng tin
Cho nên nhân xấu triền miên gieo hoài
Để rồi hái quả bi ai
Xác thân đầy đọa, hình hài thương đau
Trầm luân dưới chốn ngục sâu
Tấm gương còn đó ai nào dễ quên.
Riêng về phần thầy Mục Liên
Ngẫm qua tiền kiếp kể trên rõ ràng
Một thời bất hiếu bạo tàn
Kiếp này quả báo phũ phàng lắm thay
Và trong kiếp sau cùng này
Nghiệp mong trả dứt không dây dưa hoài
Cho nên hứng tảng đá rơi
Tan xương, nát thịt đè người cũng cam
Nghiệp thế gian trả không oan
Dù thần thông giỏi cũng làm ngơ thôi
Một khi trả dứt nghiệp rồi
Đường tu mới mở rạng ngời kiếp sau.HET=NAM MO BON SU THICH CA MAU NI PHAT.( 3 LAN ).TAM THANH,MHDT.11/4/2012.